Ana Sayfa ZEYTİN Tarihte Zeytin Ağacı

Tarihte Zeytin Ağacı

669
0

TANRIÇALARIN VE KAHRAMANLARIN AĞACI

Ay tanrıçası Athena, kozmik tanrıçaların en önemlisidir. Tanrı Zeus’un bilge ve güzel kızı, insan ve hayvan yavrularını gözeten, üreme ve çoğalmayı sağlayan dişi tanrıçadır.

Resim1: M.Ö. 5.yy. Yunan parası. Athena. Athena’nın kuşu baykuş ve zeytin dalı

Sembolleri, kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Kalkan ve mızrak onun savaşçı kimliğini gösterir. Zeytin dalı barış, üreme, çoğalma ve yeniden doğuş gibi kavramları içinde barındırır. Baykuş ise onun bilgeliğini gösterir.

Atina kenti bu güzel ve bilge tanrıçanın adını taşır. Kentin mitolojisi ise şöyledir. Zeus tanrı ve tanrıçalar arasında yeni kurulan kentin adını taşıyacak bir yarışma düzenler. Denizler tanrısı Poseidon bir at, Athena ise bir zeytin ağacı yaratıp şehre armağan eder. Fakat bolluk bereket ve yeniden doğuşun simgesi olan ve Athena’nın armağanı zeytin ağacı yarışmayı kazanır ve kente Athena adı verilir. Poseidon buna çok öfkelenir. Fakat Athena onun öfkesini zeytin dalı vererek dindirir. İşte bu yüzden zeytin dalı “Barışın” simgesidir.

Resim2: Athena ile Zeytin Ağacı ve Poseidon ile At’ını gösteren bronz rölyef madalyon.

Heracles ya da Roma mitlerindeki adıyla Herkül, ölümsüzlüğü arayan mitsel bir kahramandır. Kıvrak zekası ve gücü ile acımasız bir kralın verdiği 12 görevi yerine getiren ve sonunda çektiği acılara dayanamayıp ölümü dileyen Herakles, Athenanın ona sunduğu hayat içeceği olan zeytin yağı ile yeniden dirilir ve güç kazanır. Daha sonra Zeus’un ona verdiği ölümsüzlük sözü ile Olimpos’a tanrıların katına yükselir.

Resim3: M.Ö. 4.yy. Athena aslan postu giymiş olan Herakles’e, güç kazanması için “Zeytin Yağı” veriyor.

Güç ve kuvveti sembolize eden zeytin yağı, Olimpiyatlarda sporcuların kullandığı kutsal bir sıvıydı. Sporcular, kaslarını esnek tutmak için zeytin yağı ile yağlanırdı. Rakiplerini yenen sporculara ise zeytin dalından bir taç takılırdı. Zeytin dalı ile hazırlanmış çelenk-taç, aynı zamanda Tanrıça Athena ve Poseidon arasındaki yarışmanın da sembolüdür.

Resim4: Olimpiyatlarda sporculara verilen “Zeytin Dalı” tasarımında altın taç. M.Ö. 4. yy.

Geleneksel Türk sporlarından en önemlisi olan “Kırkpınar Yağlı Güreşlerinde” güreşçiler saf zeytinyağı ile yağlanırlar. Er meydanına çıkan güreşçiler rakiplerine karşı yenilmez olmak, güç kazanmak ve en önemlisi sakatlanmamak için vücutlarını zeytinyağı ile ovarlar.


Resim5: Geleneksel Türk sporu yağlı güreş ve zeytinyağı ile yağlanan pehlivan.

İncil’de ise Hz. İsa’nın sık sık zeytin ağaçlarının bulunduğu kutsal “Zeytin Dağına” çıkarak dua ettiği ve bu dağ üzerinden göğe yükseldiği söylenir. Hz. İsa’nın ölümünden sonra zeytin yağı ile ovulduğu söylencesi bu bitkinin yeniden doğuş sembolü olduğunu gösterir. Zeytin Ağacı bu bağlamda “Hayat Ağacı” olarak da şereflendirilir.

Kuran-ı Kerimde Zeytin ve Zeytin Ağacı 6 surede geçer. Zeytin ağacı için “Mübarek Ağaç” tanımını kullanır. O dönemlerde zeytin yağı kandillerde ışık kaynağı olarak kullanılırdı. “Bu öyle bir ağaç ki yağı, nerdeyse, kendisine ateş değmese bile ışık verir. Bu ışık nur üstüne nurdur. Allah dilediği kimseyi nuruyla hidayete iletir” der. Ve Tanrı ”Tîn’e ve Zeytun’a, andolsun” diyerek Zeytin üzerine yemin eder.

Hz Nuh ile anlatılan söylencede ise Nuh suların çekilip çekilmediğini anlamak için gemiden bir güvercin gönderir. Güvercin gagasının arasında bir “Zeytin Dalı” ile geri döner. Zeytin Dalı “Yeniden Doğuşu” beyaz güvercin ise tanrı ile kulları arasındaki Barışı simgeler.

Resim6: Hz Nuh’a zeytin dalı getiren beyaz güvercin. İllüstrasyon İngiltere 1490.

YAZAR: Nuray BİLGİLİ

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz