Zeytinyağı, hiçbir kimyasal işlem görmeden sadece fiziksel yollarla elde edilir. Zeytin, çekirdeği ile birlikte kırılır, parçalanır, zeytin hamuru yoğrulur ve kara suyu ile yağ birbirinden ayrılır. Sonuçta zeytinyağı elde edilmiş olur. Hatta bu doğal işlem sürecinden dolayı zeytinyağı, zeytinin suyu olarak da adlandırılır. Kimyasal işlem görmeden elde edildiği için de sağlık açısından büyük öneme sahip bileşenleri bozulmaz. Böylelikle sofralarımıza sadece müthiş bir lezzet olarak değil aynı zamanda iyi bir sağlık kaynağı olarak ulaşır.
Zeytinyağında, yağ asitleri, vitaminler, mineraller, polifenoller gibi 230’a yakın bileşen bulunur. Bu bileşenler zeytinin yetiştiği yöre, hasat zamanı, zeytinyağının elde edilme yöntemi ve iklim gibi birçok faktöre bağlı olarak değişir. Zeytini Akdeniz diyetinin önemli bir parçası haline getiren en önemli bileşenleri yağ asitleri ve polifenollerdir. Öncelikle zeytinyağında yaklaşık %80 oranında bulunan oleik asiti tanıyarak zeytinyağının kimyası ve zeytinyağının faydaları hakkında bilgi edinebiliriz.
Oleik Asit Nedir, Faydaları Nelerdir?
Yağlar, kimyasal özelliklerine göre doymuş yağ ve doymamış yağ olarak sınıflandırılır. Doymamış yağlar, sağlık açısından daha yararlı kabul edilmektedir. Kimyasal özelliklerinin yanı sıra fiziksel olarak ayırt edilebilen yönü oda sıcaklığında sıvı hale gelmesidir. Zeytinyağının içerisinde çok büyük oranda bulunan oleik asit de tekli doymamış yağdır. Oleik asit, kalp sağlığını korumaya, LDL yani kötü kolesterolün düşürülmesine, HDL yani iyi kolesterolün yükselmesine yardımcı olur. Ayrıca yağın oksidasyon yani oksijene bağlı olarak bozulmasını da önler. Oleik asit bu özellikleri ile zeytinyağını tüketime kadar kadar korur, tüketildikten sonra da insan sağlığına destek verir. Zeytin, zeytinyağı ve insan sağlığı için önemli olan bir diğer zeytinyağı bileşeni ise polifenollerdir.
Polifenol Nedir, Yüksek Polifenollü Zeytinyağının Özelliği Nedir?
Polifenoller, zeytinin duyusal özelliklerini etkileyen bileşenlerdir. Zeytin, zeytin ağacı yaprağı ve zeytinyağında bulunurlar. Zeytine acı tadını veren polifenollerdir. Bu acı tat, zeytini zararlılara karşı korur. Zeytin, yeşilden siyaha dönmeye başladıkça bu acı tat da azalır. Ayrıca polifenollerin sahip olduğu antimikrobiyal ve antifungal yani mikrop ve bakteri karşıtı özellik sayesinde de ağaç, zeytin zararlıları ve hastalıklara karşı korunur.
Zeytinyağındaki polifenoller, antioksidan özelliği sebebiyle insan sağlığı açısından büyük önem taşır. Antioksidanlar, vücut hücrelerini korur, kronik hastalık, kalp rahatsızlıkları ve iltihaplanma riskini azaltmaya yardımcı olur. Zeytinyağının güçlü bir antioksidan kaynağı olmasını sağlayan diğer bileşen ise E vitaminidir.
Zeytinyağındaki Vitaminler Nelerdir?
¨Neden her gün 1 yemek kaşığı zeytinyağı içmelisiniz?¨ sorusunun cevaplarından birisi de E vitaminidir. E vitamini güçlü bir antioksidandır ve zeytinyağında büyük miktarda bulunur. 1 yemek kaşığı zeytinyağında yaklaşık 1.94 miligram E vitamini bulunur. Kadınların günlük E vitamini ihtiyacı ortalama 8 miligram, erkekler içinse 10 miligramdır. E vitamininin yanı sıra zeytinyağının içerisinde A, D ve K vitaminler bulunur. Zeytinyağında bulunan vitaminler sağlık açısından şu faydaları gösterir;
A vitamini; göz sağlığının korunmasına, bağışıklık sisteminin güçlenmesine ve kemik sağlığına destek olur.
D vitamini; vücuttaki kalsiyumun emilmesi yani kemik gelişiminin desteklenmesi, kalp, beyin ve sinir sistemi sağlığının korunmasında etkilidir.
K vitamini; kanın pıhtılaşmasında ve kemik sağlığının desteklenmesinde rol oynar.
Zeytinyağında Hangi Mineraller Vardır?
Zeytinyağı vitamin bakımından olduğu kadar mineral açısından da zengindir. Zeytinyağının içerisinde demir, bakır, kükürt, fosfor, potasyum ve magnezyum mineralleri bulunur. Bu minerallerin sağlık açısından yararları şunlardır:
Demirin faydaları; kırmızı kan hücrelerinin üretiminde, organlara oksijen taşımada ve bağışıklığı güçlendirmede etkilidir.
Bakırın faydaları; merkezi sinir sisteminin fonksiyonunda, kırmızı kan hücrelerinin üretilmesinde ve kemiklerin güçlenmesinde görev alır.
Kükürtün faydaları; saç, tırnak ve deri gelişimine yardımcı olur.
Fosforun faydaları; diş ve kemik gelişimi ile sinir sistemi ve böbrek fonksiyonlarının desteklenmesinde rol oynar.
Potasyumun faydaları; kas ve kemik gelişimi ile kalp sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Magnezyumun faydaları; kas ve sinir sisteminin fonksiyonunu destekler.
Zeytinyağının temel bileşenleri hakkında bilgi sahibi oldunuz. Şimdi sıra zeytinyağı seçimi, saklama koşulları ve türleri gibi aklınıza takılan diğer konular hakkında bilgi sahibi olmada. Zeytinyağı ile ilgili merak ettiğiniz tüm soruların cevaplarına ulaşmak için ¨Zeytinyağı Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar Nelerdir?¨ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
(Komili Zeytinyağı)
