Ticaret Bakanlığı, zeytinyağı ihracatına yönelik ilave tedbirlerin yürürlüğe konulduğunu bildirdi. Ticaret Bakanlığı, artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisinin devam ettiğini, 1 Kasım’a kadar ihracata yönelik ek tedbirler alındığını bildirdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, Uluslararası Zeytin Konseyi (UZK) verilerine göre, Avrupa’da yaşanan kuraklık nedeniyle, İspanya ve İtalya başta olmak üzere dünyada zeytinyağı üretiminin 2022/2023 sezonunda yüzde 20 azaldığı, Türkiye’de üretimin yüzde 62 artış gösterdiği belirtildi.
Açıklamada, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki hızlı yükselişin yurt içi fiyatlara yansıdığı, zeytinyağı perakende fiyatlarında iç piyasada görülen artışın, son bir yıllık dönemde genel fiyat artışının oldukça üzerinde seyrettiği kaydedildi.
Avrupa Birliği’nin (AB) yüksek gümrük vergilerinden dolayı, Türkiye’nin AB üyesi ülkelere olan katma değerli ve nihai tüketiciye yönelik ambalajlı zeytinyağı ihracatının çok düşük miktarda yapılabilmekte olduğu belirtilen açıklamada, özellikle İtalya ve İspanya’nın Türkiye’den ithal ettikleri dökme ve varilli zeytinyağını işleyerek yeniden üçüncü ülkelere pazarladığına işaret edildi.
Açıklamada, dış talep sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının, ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma değerli ürün ihracatına katkı sağlanması amacıyla her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent kesinti yapılmasını düzenleyen kararın 19 Temmuz’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği hatırlatıldı.
Zeytinyağı sektörüne ilişkin dış ticaret, yurt içi arz, tedarik, yurt dışı ve yurt içi fiyatlar konusunda Türkiye ve dünyadaki güncel gelişmelerin sektör paydaşlarıyla yoğun temas halinde bakanlıkça yakından takip edildiği belirtilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Bu çerçevede dünyada azalan zeytinyağı rekoltesinin sebep olduğu artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle önemli ölçüde yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisinin devam ettiği kaydedilmiştir. Bakanlığımızca bu şartlar altında yeniden bir değerlendirme yapılarak, önümüzdeki zeytinyağı hasat döneminin başlangıcı olan 1 Kasım 2023’e kadar, dökme veya varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak ilave tedbirler yürürlüğe konulmuştur. ”
Ticaret Bakanlığının söz konusu ilave tedbirlere ilişkin sektör temsilcilerine gönderdiği yazıda 1 Kasım’a kadar zeytinyağı ihracatının durdurulduğunun bildirildiği öğrenildi.
Dünyadaki kuraklığın vurduğu zeytinyağı fiyatları yurt içinde de iki ayda yüzde 77 zamlanmış; litresi 90 liradan 160 liraya çıkmıştı.
GEÇEN YIL KISITLAMA GETİRİLMİŞTİ
Sektör temsilcileri, iç piyasadaki fiyatları dizginlemek için alınan bu kararın fiyatları düşürmede etkili olacağını söylese de orta ve uzun vadede fiyatların daha da artmasıyla sonuçlanacağına yönelik uyarılar yapıyor.
Benzer şekilde geçen yıl da gıda arz güvenliğini sağlama gerekçesiyle Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 2022 Mart’ta dökme zeytinyağı ihracatına getirilen kısıtlama, 7 Temmuz 2022 tarihi itibarıyla kaldırılmıştı.
İLK 6 AYDAKİ İHRACAT 2020’NİN TAMAMINI SOLLAMIŞTI
Öte yandan, kuraklık nedeniyle darboğaza düşen İspanya’ya yapılan zeytinyağı ihracatının yılın ilk 6 ayında 26,8 kat birden artması dikkat çekmişti.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine bakıldığında, Türkiye’nin zeytin ve zeytinyağı ihracatının 2023 Ocak-Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 190 oranında artarak 559,8 milyon dolara yükseldiği görülüyor.
Geçen yılın tamamında ise (2023 Ocak-Aralık) toplam zeytin ve zeytinyağı ihracatı 495 milyon 838 bin dolar idi.
İSPANYA’YA İHRACAT 26,8 KAT BİRDEN ARTMIŞTI
İspanya’ya 2022 Ocak-Haziran döneminde 7,6 milyon dolarlık zeytin ve zeytinyağı ihracatı yapan Türkiye, 2023 Ocak-Haziran döneminde bu ihracatını 203,9 milyon dolara çıkardı.
Aynı dönem aralığında İtalya’ya yapılan ihracat ise, 1,2 milyon dolardan 30 milyon dolara fırlamış durumda.
