Zengin vitamin ve mineral kaynağı, antioksidan bir besin olan zeytinin sağlığımıza faydaları saymakla bitmiyor. Pek çok hastalığa karşı koruyucu etkisi biliniyor. Ancak zeytin alırken ve tüketirken dikkat etmemiz gereken önemli noktalar olduğunu da unutmayalım.
Zeytin, bitkisel bir besin olduğundan kolesterol içermiyor. İçeriğinde yüksek oranda tekli doymamış yağ asitleri bulunduruyor. Bu sayede kan basıncını kontrol ediyor. Kan kolesterolünü, trigliserit ve LDL (kötü kolesterol) düzeylerini düşürüyor, HDL (iyi kolesterol) düzeyini artırarak kalp damar hastalıklarına karşı koruma sağlıyor. Zeytin, meyve ve sebzelere alternatif olarak iyi bir diyet lifi kaynağı. Böylece sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı oluyor, kabızlığı önlüyor.
Vitamin ve mineral kaynağı
Zeytin başta E vitamini olmak üzere, A, D ve K gibi birçok vitamin ve fenolik bileşikler içeriyor. Ayrıca sodyum, potasyum, magnezyum, demir, fosfor ve iyot gibi mineraller açısında da zengin bir besin. Bunlar bizim daha dinç ve dinamik olmamızı sağlıyor, cilt ve deri sağlığımızı olumlu yönde etkiliyor. İçeriğindeki fenolik bileşikler, kanser gibi dejeneratif hastalıklardan korunmada güçlü rol oynuyor. Kalınbağırsak, prostat, mide ve pankreas kanserine yakalanma riskini azaltıyor.
Antioksidan besin
Aynı zamanda büyük çoğunluğu antioksidan olan bu bileşikler; serbest radikalleri nötralize ederek hücre ve dokulardaki zararlarını azaltıyor. Hücre yenilenmesinde olumlu rol oynuyor, doku ve organların yaşlanmasını geciktiriyor. Beyindeki oksidatif stresi azaltarak hafıza güçlenmesine katkı sağlıyor. Zeytinin içerisinde bulunan tekli doymamış yağ asitleri sindirim sürecini yavaşlattığı için yemeklerde öncelikle zeytin tüketilmesi vücutta hızlı doygunluk hissinin oluşmasını sağlıyor.
Ne kadar tüketmeli?
Günlük 1 porsiyona denk gelecek 20-25 gramı geçmeyecek şekilde, yani 6-7 adet orta boy siyah zeytin veya 10-12 adet orta boy yeşil zeytin tüketilebilir. Ölçülü tüketmezsek sağlık açısından risk oluşturabilir ve kilo artışına sebep olabilir.
Siyahın posası, yeşilin A vitamini fazla
Siyah ve yeşil zeytin dediğimiz zaman aynı meyvenin ham hali ile olgun halinden bahsediyoruz. Tabii ki bu olgunlaşma tamamlanırken meyvenin yağ içeriği, besin değerleri değişkenlik gösteriyor. Yeşil zeytin sonbahar mevsiminde toplanan henüz olgunlaşmamış zeytintir. Siyah zeytin ise tam olgun hale geldikten sonra toplanır. Olgunlaşırken siyah zeytin suyunu iyice kaybettiği için yağ içeriği yeşil zeytine göre neredeyse iki kat daha fazladır. Bu nedenle kalorisi de yüksektir. Kalori açısından karşı laştıracak olursak 6-7 adet orta boy siyah zeytin ile 10-12 adet orta boy yeşil zeytinin kalorisi aynıdır. Aynı zamanda siyah zeytinin sodyum, potasyum ve fosforu fazladır. Posa açısından da zengindir. Yeşil zeytindeyse su oranı ve A vitamini fazladır.
Zeytin alırken bunlara dikkat!
Zeytinin kalitesini anlamanın en ideal yolu, zeytinin tadına bakmak. Sadece görseline bakarak yüzeyinin pürüzsüz, etli ya da buruşuk olmasına göre zeytinin iyi veya kötü olduğunu anlayamayız. Isırdığımızda gevşek bir dokusunun olmaması, diri olması gerekiyor. Ağzımıza acı ve küflü bir tat vermemeli. Zeytinlere gıda boyası katma, paslı tanklarda bekletme veya demir oksit ile karartma işlemleri uygulanabilir. Ancak bunu yediğimizde anlayabiliriz.
Peki boyalı olduğunu nasıl anlayacağız?
Zeytin sıkıldığında elde mor veya mavimsi bir renk bırakmamalı. Ayrıca yenildiğinde veya içerisinde bulunan suyu içildiğinde boğazda ekşimsi bir tat bırakmamalı. Zeytin ele alındığında etli olması ve yapısında zedelenme olmaması gerekir. Çekirdeğinin simsiyah olması zeytinin boyalı olduğu anlamına gelmez. Çünkü zeytin fazla olgunlaştığında toplanırsa çekirdeğine kadar aşırı siyah olabilir. Yani çekirdeğinin renginden zeytinin boyalı olup olmadığını anlamamız çok mümkün değil.
Saklama koşulları
Siyah zeytin uzun süre muhafaza edilmesi için güneş almayan, kapalı ve serin bir ortamda saklanmalı. Bu uygun koşullar sağlanmazsa tadı bozulabilir. Siyah zeytin hava almayacak şişe ve kavanozlarda, içerisine biraz tuz ve ay çiçek veya mısır yağı eklenerek (zeytinyağı tadını bozabilir) yaklaşık bir sene kadar bozulmadan saklanabilir.
Mutlaka haftada bir, şişe veya kavanoz ters yüz edilmeli. Böylelikle her zeytin yağa değer ve bozulma ihtimali kalmaz. Bu işlemi yaparken eğer şişe hava alıyorsa bir süre sonra küflenme gözlenebilir. Bu gibi durumlarda kavanozu açıp içine bir miktar elma sirkesi ekleyip tekrardan hava almayacak şekilde kapatmak gerekir. Yeşil zeytini muhafaza ederken de kendi suyunda 1 sene kadar korunur. Tüketileceği zaman yenilecek olan kısma limon, zeytinyağı ve baharatlar eklenebilir.
